به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

چند درصد اخبار فضای مجازی جعلی یا فیک نیوز هستند؟

تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۰۴۱۴۷

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما،خبر‌های جعلی یا فیک نیوز‌ها به حدی در فضای مجازی منتشر می‌شوند که دیگر تشخیص اخبار درست از جعلی به راحتی امکان پذیر نیست.

فضای لازم برای اخبار جعلی

اخبار کذب زمانی تولید می‌شوند که اسناد موضوع به راحتی برای عموم در دسترس نباشد یعنی یا به جهت طبقه بندی و یا به جهت فاصله زمانی یا بعد جغرافیایی و.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند! .. شرایط موضوع خبر به نحوی باشد که همه یا بخشی از آن قابلیت گمانه زنی داشته باشد. در واقع گمانه زنی در اذهان عمومی درباره آن موضوع پذیرفته باشد.  زمینه تولید اخبار کذب می‌تواند هیجانات اجتماعی نیز قرار گیرد، در این صورت مسئله دسترسی مخاطب به منابع خبر در درجه دوم قرار میگیرد و همراهی خبر با موج هیجانات تعیین کننده خواهد بود». کافی است روزی یک یا دو ساعت، به سراغ رسانه‌های رسمی یا شبکه‌های غیررسمی (مثل اکانت‌های اینستاگرام و توییتر) بروید و اخبار را دنبال کنید. در همین مدت کم، با انواع خبر‌های دروغ و غیردقیق روبه‌رو می‌شوید.  در مورد برخی رسانه‌های رسمی، چاره‌ای ندارید جز این‌که به سراغ دکمه‌ی «خاموش کردن» یا «تغییر کانال» بروید. در اینستاگرام و توییتر هم، احتمالاً کمی حرص می‌خورید و بعد، دنبال دکمه‌ی Report می‌گردید به این امید که دیگران هم مثل شما آن را ریپورت کنند و خبر حذف شود. البته این حالت خوش‌بینانه‌ی ماجراست. وضعیت تلخ‌تر این است که متوجه نشوید با خبر نادرستی روبه‌رو هستید و خودتان به ابزاری برای نقل و تکثیر آن خبر تبدیل شوید. اخبار جعلی یا فیک نیوز، مسئله‌ی جدی دوران ماست. فیک نیوز چیست سال ۲۰۱۷ بود که دیکشنری Collins کلمه‌ی Fake News را به عنوان کلمه‌ی سال اعلام کرد (+/+). کالینز در توجیه این انتخاب توضیح دادند که کلمه‌ی Fake News در سال ۲۰۱۷ حضوری «فراگیر» داشته و بسیار به کار رفته است. این دیکشنری در تعریف فیک نیوز به دو نکته‌ی کلیدی اشاره می‌کند: نخست این‌که فیک نیوز از جنس اطلاعات نادرست است و دیگر این‌که شکل ظاهری آن شبیه خبر [های درست و واقعی]است. اگر تعریف دیکشنری کالینز را بپذیریم، می‌توان گفت خبر جعلی یا اخبار جعلی هم که در فارسی به عنوان معادل Fake News به کار می‌رود، انتخاب درستی است. چون جعل هم به معنای «ساختگی» است و به همین نکته اشاره می‌کند که «چیزی که اصل نیست، به شکلی ساخته شده و نشان داده می‌شود که با نسخه‌ی اصل آن اشتباه گرفته شود.» فیک نیوزکالینز حق دارد فیک نیوز را کلمه‌ی سال ۲۰۱۷ بداند. چون بسیاری از آمریکایی‌ها – و سایر مردم جهان – این کلمه را نخستین بار از زبان ترامپ شنیدند. ترامپ بر این باور بر این بود که غول‌های رسانه‌ای، همگی بر علیه او و همفکرانش بسیج شده‌اند و تقریباً اخبار و گزارش‌های همه‌ی رسانه‌هایی را که نظری مخالف او داشتند، با واژه‌ی فیک نیوز توصیف می‌کرد. اما این واژه قبل از ترامپ هم وجود داشت است. اگر به سراغ سرویس Ngram گوگل بروید و تاریخچه کلمه Fake News را بررسی کنید، خواهید دید که این کلمه قبل از سال ۲۰۱۷ هم به کار می‌رفته است (البته واضح است که نمی‌توان نقش ترامپ را در ترویج اصطلاح فیک نیوز نادیده گرفت). فیک نیوز با وجود قدمت فیک نیوز (حداقل به اندازه‌ی دو دهه)، مشکلی که اکنون با فیک نیوز داریم این است که ظاهراً قدرت و سرعت آن از هر زمان دیگری در گذشته بیشتر است. تعریف فیک نیوز آیا کلمه‌ی فیک نیوز دقیق و شفاف است؟ یا جایگزین‌های بهتری هم برای آن در اختیار داریم؟ انواع فیک نیوز (بررسی طبقه بندی هفت‌گانه اخبار جعلی) چرا فیک نیوز در سال‌های اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده؟ در شرح این چهار موضوع، علاوه بر دو کتابی که به آن اشاره شد، از کتاب فیک نیوز و پروپاگاندا نوشته‌ی دونالد بارکلی هم استفاده خواهیم کرد. تعریف فیک نیوز چیست؟   فیک نیوز یا اخبار جعلی، در شکل ساده‌ی آن، تقریباً به همان شکلی که دیکشنری کالینز بیان کرده تعریف می‌شود.  دروغ‌هایی که آگاهانه و عامدانه ساخته شده و در قالب خبر منتشر می‌شوند تا مردم را گمراه کنند. اما برخی متخصصان و صاحب‌نظران معتقدند که برای تحلیل دقیق‌تر اخبار جعلی و بحث و بررسی این نوع خبرها، بهتر است تقسیم‌بندی شفاف‌تری انجام شود. به عنوان مثال، تقسیم‌بندی سه‌گانه زیر درباره‌ی اطلاعات، کاملاً شناخته‌شده و رایج است. تعریف اخبار جعلی چیست منظور از Disinformation اطلاعات نادرستی است که با قصد ضربه و آسیب زدن به یک فرد، گروه، سازمان یا کشور، تولید و عرضه می‌شود.  به عنوان مثال، در یک انتخابات ممکن است بشنویم فرزند یکی از نامزد‌ها به اعتبار نام پدر در یک شرکت استخدام شده است.  در حالی که آن فرد، اساساً فرزند ندارد یا فرزندش در چنان شرکتی کار نمی‌کند. در تعریف Misinformation هم بر روی این نکته تأکید می‌شود که یک فرد یا مجموعه، خبری را منتشر می‌کند که نادرست است.  اما خود فرد منتشرکننده از نادرستی آن‌چه نشر یا بازنشر کرده خبر ندارد.  به عنوان مثال، یک نفر در یک کانال تلگرامی می‌بیند که گفته‌اند «دولت به کسب و کار‌های کوچک وام بلاعوض می‌دهد.» این خبر نادرست است. او به آن کانال اعتماد می‌کند و بدون تحقیق بیشتر، خبر را برای یکی از دوستانش که کسب و کار کوچکی دارد می‌فرستد. کلمه‌ی Malinformation هم در مورد اطلاعاتی به کار می‌رود که درست و معتبر هستند، اما عمداً با نیت آسیب زدن به یک فرد یا گروه منتشر شده‌اند. یکی از مثال‌های رایج در مورد Malinformation، اطلاعاتی است که در مورد ایمیل‌های هیلاری کلینتون در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا منتشر شد. این اطلاعات، دقیق و درست بودند. بیشتر بخوانید:تکرار روش رسانه برای اقناع مخاطب اما چنین مسائلی در مورد همه‌ی احزاب و سیاستمداران کم و‌بیش وجود دارد و نشر آن‌ها در آن مقطع، مشخصاً با هدف آسیب زدن به کلینتون و حزب دموکرات انجام شد. به عنوان نمونه‌ی دیگری از Malinformation می‌توان به انتشار عکس‌های خصوصی دیگران اشاره کرد. این عکس‌ها، حاوی اطلاعات درستی هستند. اما معمولاً با هدف آسیب‌زدن به یک فرد منتشر می‌شوند. تعریف اخبار جعلی از میان این سه دسته، Malinformation را قطعاً نمی‌توان فیک نیوز نامید. اما دو دسته‌ی دیگر، زیرمجموعه‌ی اخبار جعلی محسوب می‌شوند.  نتیجه  انتشار اخبار غیر واقعی رفته رفته باعث ایجاد ناهماهنگی شناختی، اضطراب، از بین رفتن یکپارچگی و وحدت میان فردی و بین فردی، تشویش افکار جامعه، حس عدم اعتماد میان افراد با یکدیگر و دولت شده و آسیب‌های روحی و روانی جبران ناپذیری را بر سلامت جامعه وارد می‌کند.   منابع: خبرگزاری فارس، متمم

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: سواد رسانه آسیب زدن اخبار جعلی فیک نیوز سال ۲۰۱۷ یک فرد کلمه ی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۰۴۱۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دستگیری فرد هتاک فضای مجازی در چالوس

سرهنگ محسن سلیمانی فرمانده انتظامی شهرستان چالوس گفت: در پی کسب خبری مبنی بر هتک حرمت و حیثیت از سوی یک صفحه اینستاگرامی با انتشار تصاویر کاندیدا‌ها و تمسخر آنان و انتشار اخباری تحت عنوان افشاگری بر علیه برخی افراد ومسئولان با هدف تشویش اذهان عمومی در زمان برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی، موضوع به صورت ویژه در دستور کار پلیس فتا قرار گرفت.

او افزود: با انجام اقدامات اطلاعاتی و فنی، متهم شناسایی و با هماهنگی قضائی در اقدامی غافلگیرانه دستگیر شد.

سرهنگ سلیمانی گفت: متهم در تحقیقات و بازجویی‌های فنی پلیس به بزه انتسابی اقرار کرد و پس از تشکیل پرونده به مرجع قضائی معرفی و سپس روانه زندان شد.

باشگاه خبرنگاران جوان مازندران ساری